De praatplaat ‘Flexibel opleiden loont’ helpt te vertellen wat flexibel opleiden oplevert met het oog op in- en doorstroom, carrièreperspectief en behoud van personeel, en laat zien aan welke randvoorwaarden op organisatorisch en landelijk niveau moet worden voldaan om die in het vooruitzicht liggende winsten ook echt te kunnen verzilveren. Op de plaat is de fictieve zorgorganisatie CZO Next Level afgebeeld. In de verschillende kamers van de zorgorganisatie is te zien hoe flexibel opleiden vorm en inhoud krijgt. Per kamer is beschreven wat er gebeurt en wat dat oplevert. Links op de plaat staan de effecten weergegeven. Deze effecten worden al ervaren in ‘koploperziekenhuizen’. De effecten zijn niet één-op-één te koppelen aan een kamer. Benut de plaat en effect-beschrijvingen ter inspiratie en kijk ook hier flexibel naar.
De plaat bevat een ‘to do’ die is gekoppeld aan de ontwikkelagenda die CZO Flex Level aan het eind van het programma opleverde aan de stuurgroep en opdrachtgevers. Acties op deze ‘to do’ zijn geadresseerd en besproken, om opgepakt te worden nu CZO Flex Level stopt.
Verkorten
Opleidingen verkorten kan door gebruik te maken van de juiste set aan EPA’s passend bij de context, zie ook ‘opleiden voor de context’, maar ook door gebruik te maken van vrijstellingen. Een thuiszorgverpleegkundige die in de thuiszorg al enkele EPA’s van de opleiding oncologieverpleegkundige heeft behaald, hoeft als oncologieverpleegkundige in opleiding voor die EPA’s in het ziekenhuis alleen nog maar in te werken. Een opleiding kan ook worden verkort doordat een student of PIO ‘het snel oppakt’ (zie ook ‘eigen tempo’). Door opleidingen in duur te verkorten, kunnen meer PIO’s worden opgeleid.
Bij vernieuwend en flexibel opleiden hoort ook anders kijken naar voorwerken: is dat wel nodig? En hoe lang dan maximaal? Er is inmiddels veel ervaring opgedaan met niet tot nauwelijks voorwerken, en dat maakt dat een student sneller aan de opleiding kan beginnen, en dus eerder inzetbaar is.
Eigen tempo
Sneller door een opleiding omdat een student ‘gewoon’ snel leert en het werk goed oppakt. Of een student die het net wat minder snel mag doen, maar daardoor wél de opleiding kan afmaken en dus behouden blijft voor de organisatie of de zorg. Of een PIO die even kan stoppen of rustiger aandoet, met het oog op bv. een wereldreis of mantelzorg. Met EPA’s kan dat makkelijker.
Daarbij: opleiden met EPA’s maakt dat een student die voor een EPA bekwaam is verklaard, díe beroepsactiviteit zelfstandig mag uitvoeren zonder supervisie. Studenten zijn dus al in te roosteren voor sommige beroepsactiviteiten tijdens hun opleiding: ze zijn dus sneller inzetbaar.
Loopbaanperspectief
Professionals die iets meer willen leren, kunnen aan de slag met extra, ‘losse’ EPA’s. Neem een verpleegkundige die een extra EPA van de opleiding geriatrie volgt om kwetsbare oudere patiënten beter te kunnen helpen. Of denk aan de SEH-verpleegkundige die zich extra wil bekwamen in brandwondenzorg. Rond oud & nieuw en in het BBQ-seizoen is deze professional met extra kennis en vaardigheden een uitkomst! Deze verdieping of verbreding is heel boeiend voor de verpleegkundigen zelf, goed voor de veiligheid en kwaliteit van zorg én handig voor de afdeling. Een ander voorbeeld is de SEH-verpleegkundige die ook op de ambulance wil werken: als helemaal nieuwe job of in een combifunctie. Een aantal FO-EPA’s die in beide opleidingen voorkomen zijn al behaald en daarvoor is inwerken voldoende. Het is dus niet nodig om een opleiding helemaal opnieuw te doen. Door gebruik te maken van EPA’s benut je wat deze professional al kan en weet, en is hij of zij sneller klaar voor het nieuwe werk.
Opleiden voor de context
In CZO Flex Level zijn opleidingen opgebouwd uit EPA’s voor alle professionals in een functie: de kern-EPA’s. Die beschrijven beroepsactiviteiten die op iedere werkplek voorkomen, bijvoorbeeld op iedere IC. Op sommige werkplekken zijn ook specifieke EPA’s nodig, voor de zorg die daar wél wordt geleverd maar niet op alle werkplekken. Bijvoorbeeld IC’s waar cardiochirurgische of neurochirurgische patiënten liggen. Alleen in ziekenhuizen waar die zorg wordt geleverd, behalen PIO’s die specifieke EPA’s.
Door goed te kiezen welke EPA’s nodig zijn voor de eigen werkplek, kan een opleiding korter worden en kunnen dus meer studenten worden opgeleid. Lange externe stages zijn ook niet meer nodig: een student leert ‘in eigen huis’ wat nodig is voor de eigen context. Dit verkort de opleiding.
Daarnaast: ‘geen externe stages’ bespaart enorm veel begeleidingscapaciteit in grote of specialistische centra.
Opleiden voor cluster
De zorg verandert, en daarmee ook wat er wordt gevraagd. Zo zijn er bijvoorbeeld steeds meer moeder-kindcentra waarin er een obstetrieverpleegkundige voor de moeder zorgt, en een kinderverpleegkundige voor de baby. Door gebruik te maken van een slimme selectie aan EPA’s zou één verpleegkundige deze zorg in combinatie kunnen geven. Nu moet de obstetrieverpleegkundige zowel de zwangere, de barende als de kraamvrouw kunnen verzorgen. Op een moeder-kindcentrum is dat niet nodig, en zijn enkele KIND-EPA’s wel nodig om die combinatiezorg te kunnen bieden. Geef de PIO dus de kans de EPA’s voor kraamvrouw (en evt. barende) en kind te behalen. Een ander voorbeeld is de cardiaccareverpleegkundige die met enkele extra EPA’s inzetbaar is op de IC; zo kunnen complexe operaties door blijven gaan omdat er voldoende IC-capaciteit is.
EPA is inzetbaarheid
Carrièreperspectief bieden, een betere work-life-balance; het kan allemaal bijdragen aan het behouden van collega’s voor de zorg. Ook een andere functie dan aan het bed is waardevol, zoals werk in het onderwijs of het uitvoeren van onderzoekstaken.
Maar benut EPA’s ook om uitval te voorkomen. Iedereen kent ze: de studenten die ‘de eindstreep’ niet halen, maar wel ver zijn gekomen. Kijk met deze student eens wat zijn of haar wensen of belemmeringen zijn, en of hij of zij wel inzetbaar is – en zo behouden blijft – op basis van de al wel behaalde EPA’s.
NB. Een concept van deze praatplaat werd gebruikt tijdens de – met ruim 200 deelnemers drukbezochte – online bijeenkomst over de opbrengsten en randvoorwaarden van flexibel opleiden vanuit HR-perspectief – op 3 november 2022. De input die op 3 november en tijdens de inspiratiesessie over ditzelfde onderwerp op de slotbijeenkomst op 1 december 2022 werd gegeven, is in deze plaat verwerkt.