‘Wat doe je met dat EPA-gerichte onderwijs als je gediplomeerd bent?’ Volgens Michel van Zandvoort, directeur van de Maastricht UMC + Academie, is het essentieel om EPA’s niet alleen te benutten voor het formele leren voor diploma’s, maar om ze ook in te zetten voor het blijvend leren op de werkplek. ‘De doelen van CZO Flex Level gaan eigenlijk over meer mensen behouden voor de zorg. Om die te bereiken moeten we de door het programma ingezette verandering stevig doorvoeren. Het vernieuwde flexibele stelsel biedt kansen, en die moeten we benutten.’
Voor Michel gaat werkplekleren over het triggeren van studenten en professionals om zich te blijven ontwikkelen, ook na het afronden van een opleiding. ‘Je haalt drempels weg als je als organisatie bereid bent om de toegang tot opleiden te zien in blokjes en niet in hele opleidingen. Professionals kunnen dan een of een paar EPA’s kiezen om zich verder te ontwikkelen. In bijvoorbeeld het cluster Moeder & Kind liggen heel goede mogelijkheden om verpleegkundigen enthousiast te houden. Een obstetrieverpleegkundige zou met een paar EPA’s van de HC-IC-neonatologie ook andere zorg kunnen bieden. Dat is interessant voor de gespecialiseerd verpleegkundige én mooi voor de zorginstelling: deze verpleegkundige is dan breder inzetbaar.’ Ook voor interprofessioneel leren en werken ziet Michel kansen: ‘Stel dat je op de IC de mogelijkheid biedt om ook wat EPA’s te volgen die voor andere beroepen en functies zijn ontwikkeld. Een fysiotherapeut die op de IC werkt, zou bijvoorbeeld wat specifieke EPA’s van de IC-verpleegkundige kunnen doen. En die verpleegkundige doet er misschien wel een paar van de voedingsdeskundige.’ Hij ziet dit in de toekomst wel gebeuren: ‘Ze zijn allemaal HBO-geschoold, lopen allemaal rond op die IC, waarom zou dat niet kunnen? We moeten leren denken in kritieke taken en EPA’s, maar daarbij natuurlijk oog hebben voor de verschillende achtergronden. Ik ben geen voorstander van taakgericht verplegen, maar vind wel dat we moeten denken in taken en daar als organisatie de bedrijfsvoering op aanpassen.’
Kwaliteit
Een andere toepassing van de EPA’s is om personeel te behouden, is ze te gebruiken als instrument voor zelfreflectie en transparantie. ‘We doen altijd net alsof iedere verpleegkundige gelijk is, maar dat is natuurlijk niet zo. Iemand die een bepaalde vaardigheid niet zo goed beheerst, omzeilt dat nu. Hij of zij vermijdt een bepaalde patiënt, of soort dienst. Dat zorgt voor stress en uiteindelijk misschien wel vertrek uit de zorg. Het zou prachtig zijn als er op een afdeling naar ieders bekwaamheid op de EPA’s gekeken wordt, als je aan professionals zelf zou vragen: op welk supervisieniveau beheers jij deze en deze specifieke EPA?’ Michel vindt dat er veel voor te zeggen is om als afdeling rekening te houden met wie welke activiteit volledig zelfstandig uit kan voeren, en wie dat beter onder supervisie kan doen. Hij benadrukt dat een veilige sfeer hiervoor een absolute voorwaarde is. ‘Zo maak je de kwaliteit van je personeel transparant. Tot op zekere hoogte is het helemaal niet erg als een verpleegkundige een bepaalde beroepsactiviteit niet helemaal zelfstandig kan uitvoeren, als dat maar helder is.’ Michel heeft in Maastricht UMC + de eerste verkennende gesprekken over deze EPA-toepassing gevoerd en bepleit: ‘Door ook voor al lang gediplomeerden te denken in toevertrouwen en het blijvend onderhouden van vaardigheden, verlaag je stress en vergroot je het werkplezier van mensen. Ik ben ervan overtuigd dat je zo het verzuim omlaag krijgt en de kwaliteit van zorg omhoog, want: ook voor de patiëntveiligheid zou zo’n aanpak positief uitwerken.’ Het mag duidelijk zijn, EPA’s zijn, volgens Michel van Zandvoort, veel meer dan bouwstenen voor flexibele opleidingen, maar dat vraagt ook iets van bedrijfsvoering en HR-beleid.
CZO Flex Level werkt aan de flexibilisering én aan de vernieuwing van (vervolg)opleidingen. De visie laat zien HOE theorie- en praktijkopleiders díe onderwijskundige vernieuwing vorm kunnen geven.